30 milyar liraya İstanbul'da on binlerin canı kurtulur

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2009 yılında güncellediği deprem raporuna göre olası bir depremde 2 bin 500 ile 10 bin bina çok ağır hasarlı duruma gelecek. Ölümler en çok çok ağır hasar alarak çöken binalarda gerçekleşiyor.

10 bin bina deprem olmadan yenilenirse, toplam maliyeti 30 milyar lira... Bir binada 20 daire olduğunu düşünürsek, bir vatandaş için 100 metrekarelik bir daireyi yenilemenin maliyeti ortalama 150 bin lira olarak hesaplanıyor. Uzmanlar, riskli binaların en kısa sürede tespit edilmesi için insan gücünün olduğunu, devletin yenilecek binalar için faizsiz, uzun vadeli kredi vermesi gerektiğini söylüyor. ‘3 binanın molozunu 3 günde kaldırabildik, İstanbul ne olacak?’

İnşaat Mühendisi Metin Akalın, devlet eliyle çalışmalara hemen başlanması durumunda yıkımın en aza ineceğini söyledi. Akalın’a 10 bin binanın yeniden yapılmasının maliyetini ve aşamalarını sorduk. Akalın’ın ortalama hesabı şu şekilde:

“10 bin ağır hasarlı bina olacağını düşünürsek, bir binayı yaklaşık 2 bin metrekare kabul edelim.

10 bin bina yapılacağı için 2 bin metrekareden toplam 20 milyon metrekare eder. Bugün çok da kar amacı gütmeden standartlarda yapılırsa bu inşaatın metre kareye maliyeti bin 500 liraya biter. Metre karesi bin 500 liradan, 20 milyon metrekare de 30 milyar lira yapar.”

‘İNSAN GÜCÜMÜZ VAR’

Bu çalışmanın ilk ayağının İstanbul’daki ilçe belediyeleri, hatta muhtarlar eliyle olacağını söyleyen Akalın, apartman yöneticilerinin de sorumlu tutabileceğini belirtti. Akalın, “Apartman yöneticilerine binasının risk analizini, sağlamlık raporunu almak zorunlu tutulacak. Riskli bina sayısı ve yerleri tespit edilecek. Bu işlem çok uzun sürmez... Yeterli mühendisimiz, insan gücümüz var” diye konuştu.

‘OTURMA İZNİ VERİLMEMELİ’

Akalın, binanın yüksek riskli olması halinde 1 yıl içinde bina yenileme projesinin yapılmaması durumunda boşaltılmak zorunda bırakılması gerektiğini söyleyerek, şöyle sürdürdü:

“Devlet devreye girecek. Metrekare başına bin 500 liradan size kredi veriyorum, faizsiz ve vadeli diyecek. Apartman boşaltılacak. Eğer bina yenilenmezse devlet bu binayı boşaltacak. Elektrik, su, doğalgazı kesecek. Oturmaya izin vermeyecek” diye konuştu. Akalın, devletin kentsel dönüşüm yasası kapsamında kira yardımı yaptığını hatırlattı.

ÜÇ SEÇENEK

Vatandaşa üç seçenek çıkar diyen Akalın şöyle sıraladı:

“Birincisi ben bu krediyi alıyorum, hiç imar artışı olmadan aynı sayıda daire ile yapıyorum. İkincisi; daireleri küçültelim, ilave daire çıkarıp bitince satalım, krediyi topluca ödeyelim. Üçüncüsü; bunlarla uğraşmayalım bir mütaahit bulalım para ya da kat karşılığı anlaşalım inşaatı yapsın.”

DEPREM OLURSA MALİYETİ 100 MİLYAR LİRA

İBB raporuna göre; 13 bin ila 34 bin bina ağır hasarlı, 80 bin ila 150 bin bina orta hasarlı olacak. 10 bin ile 30 bin arası can kaybının olacağı, 10 bin ile 30 bin arası insanın ağır yaralı olacağı, 20 bin ile 60 bin insanın hastanede tedavi edileceği ifade ediliyor. Maliyet ise 80-100 milyar lira olarak hesaplanıyor. Akalın, insan hayatının parayla ölçülemeyeceğini, olası bir depremde İBB raporuna göre belirlenen 100 milyar liralık maliyetin daha da büyük olabileceğine dikkat çekti.

Sıla Kemahlı/Aydınlık