Ev alıp satarken dikkat! Tapuda ekspertiz zorunluluğu geliyor

Yeni düzenlemeye göre, ev alırken ve satarken ekspertiz raporu istenmesi zorunlu hale geliyor. Bu sayede, gayrimenkullerin gerçek değeri ortaya konacak ve tapuda beyan edilen değerler ile piyasa değeri arasındaki farklar kontrol edilecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı bir yandan depremin yaralarını sarmak bir yandan da enflasyonla mücadelede önemli bir silah olan büyümeyi azaltacak tedbirler ile düşmesi beklenen dolaylı vergi gelirlerinin yerine yeni gelir unsurları yaratmak için çalışıyor.

Bakanlığın gündeminde olan alanlardan birisi ev, dükkan, arsa gibi çok gelir sağlayan gayrimenkuller. Ancak yapılan çalışmaların vergi mantığı ve ekonominin temel öğretilerine ters düşülmemesine de dikkat edilmeye çalışılıyor.

Habertürk'te yer alan habere göre özellikle gayrimenkule yönelik çalışmalarını hızlandıran bakanlık Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nda (GYO) vergi avantajının kaldırılması veya yine GYO'lara kar dağıtım zorunluluğu getirilmesini tartışıyor.

Önemli bir tartışma konusu da gayrimenkullerin satın aldıktan sonra elde tutulup satılmasında vergiden muaf olma sınırını 5 yıldan 2 yıla indirmek gibi çözümler. Bu muafiyet 2 yıldan 10 yıla kadar kademeli bir muafiyet olacak şekilde daha önce de düzenlenmiş ancak yasalaşamamıştı. 

Ekspertiz raporu istenecek

Maliye'de ayrıca ev alım satımında belediyelerin belirlediği emlak vergisi rayiç bedeli üzerinden alınan harç ve gelir vergisinin tam olarak elde edilebilmesi için tıpkı yabancılara uygulandığı gibi ekspertiz raporu istenmesi gündeme geldi. Buna göre ev satılırken bedeli eksperler belirleyecek. Bunun bir örneği var. Şu anda Türkiye'den ev satın almak ya da satmak isteyen yabancı uyruklu kişilerin gerçekleştireceği tapu işlemlerinde gayrimenkul ekspertiz raporu beyan edilmesi zorunlu.

Konut veya herhangi bir gayrimenkul alınırken gerçek satış bedeli üzerinden değil belediyelerin belirlediği (gelecek yıl güncellenecek) vergi değeri üzerinden alım-satım yapılıyor.

Bu ise satıcı açısından kurumlar veya gelir vergisinin, KDV’nin, geçici verginin; alıcı ve satıcı açısından tapu harcının ve alıcı açısından ise emlak vergisinin eksik ödenmesini sağlıyor. Ayrıca gayrimenkulü satan kişi eğer bu gayrimenkulü geriye dönük 5 yıl içinde almışsa bu satış işleminden dolayı gelir vergisi (değer artışı kazancı) ödemek zorunda. Satış tutarı gerçek bedelden gösterilmezse bir de gelir vergisi kaybı ortaya çıkıyor.

Kirada istisna değil götürü gider kalkabilir

Üzerinde durulan bir başka nokta kira vergisinde istisna ve indirimin kaldırılması. Şu anda kira vergisi ödeyenler öncelikle 2023 kira gelirleri için 21 bin lira, 2024 gelirleri için 33 bin lira istisnayı düşüyor.

Bunun üstüne bir de eğer götürü usulü seçtiyse toplam kira gelirinin yüzde 15'i kadar masraf düşüp kalan üzerinden vergi ödüyor. (Gerçek gideri seçenler vergi ödedikleri konuta ne kadar harcama yaptıysa onu indiriyor) İşte şimdi bu indirim ve istisnanın kaldırılması konuşuluyor.

Ancak Maliye'de öncelikle istisnanın mantığı olan düşük kira geliri olanların vergi ödememesi kuralının çiğnenip çiğnenmeyeceği tartışılıyor. Maliye bürokrasinin bu istisnanın kaldırılmasına olumlu bakmadığı öğrenildi. Kirada istisnanın kalkması bin lira gelir elde edenden de vergi alınması anlamına geliyor ki düşük gelirlilerden vergi alma anlamına gelecek bu düzenleme tartışmaya açık bir durum ortaya çıkarıyor. Ancak daha önce yüzde 25 olan ve yüzde 15'e indirilen götürü gider indiriminin kaldırılabileceği öne sürülüyor.