Kamuda yabancı araç alımı yasaklandı!

Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi açıklandı.

Paket, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in katılımlarıyla Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen toplantıyla kamuoyuyla paylaşıldı.

İlk olarak söz alan Cevdet Yılmaz'ın konuşmasının satırbaşları şöyle:

"Yaklaşık 65 yıldır ülkemizde tasarruf genelgeleri ile kamu harcamalarında kontrol sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. Mali disiplini esas alan bir siyasi yaklaşım içinde,  Cumhurbaşkanımızın başkanlığını yaptığı hükumetler döneminde ise değişik zamanlarda on adet genelge yürürlüğe konmuştur. En sonuncusu 30 Haziran 2021 tarihinde yürürlüğe konan bu genelgeler ile kamu harcamaları belli kurallara bağlanmıştır.

Son dönemlerde yaşanan gelişmeler bu alanda daha geniş bir çerçevede ve daha güçlü adımlar atma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

16 Nisan Kabine Toplantısı akabinde  Cumhurbaşkanımız Orta Vadeli Programımızın güçlendirilmesi doğrultusunda kamuda tasarruf artışı, yatırımların önceliklendirilmesi ve yapısal reformların hızlandırılması hususlarını ifade etmişlerdir.

6 Mayıs Kabine Toplantısı akabinde “Kamuda taşıtlar, binalar, haberleşme giderleri, cari harcamalar, hizmet içi eğitim, yurtdışı seyahat, kamu istihdamı gibi alanlarda” tasarruf kültürünü güçlendirici adımlar atılacağını ve bu yönde gerekli talimatları verdiklerini belirtmişlerdir.

7 Mayıs tarihinde sosyal medya kanalıyla yaptıkları paylaşımda ise “bir taraftan üretip yeni pazarlara ihraç ederken, diğer taraftan içeride tasarruf kültürünü yaygınlaştırmamız gerekiyor. Buna kamu olarak inşallah biz öncülük ve rehberlik edecek, daha az kaynak kullanarak daha fazla etkide bulunacak projelere ağırlık vereceğiz” ifadelerini kullanmışlardır.

Birazdan sunulacak olan çalışmamız ilgili tüm kurumlarımızın katkısı sonucunda bu talimatın tekemmül ettirilmesi ile oluşturulmuştur.

Tasarruf ve verimli kaynak kullanımı konusunda yaptığımız bu güncellemede iki önemli gelişme etkili olmuştur.

Birincisi geçen yıl yaşadığımız tarihimizin en büyük deprem afetinin yaralarını süratle sarma ihtiyacımız, ikincisi pandemi sonrası tüm dünyanın gündemi haline gelen enflasyon ile ülkemizin kararlı bir şekilde mücadele etme iradesidir.

Bugün sunduğumuz paket tek başına değil, bütüncül bir çerçevede ortaya koyduğumuz, birbirini destekler mahiyette diğer paketler ile birlikte anlam ifade etmektedir.

Kamuda tasarruf programımız ile sadece zorunlu olmayan harcamaları azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda kamu tüketim ve yatırım harcamalarında verimliliği esas alıyoruz. Kamu hizmetlerini aksatmadan, güncel ihtiyaçlara odaklanıp önceliklendirme yaparak, yeni yöntemleri ve teknolojileri kullanmak suretiyle birim kaynakla daha fazla sonuç üretmeyi hedefliyoruz.

Geçen yıl yaşadığımız depremlerin ilk aşamada hesap edilen maliyeti 104 milyar doları bulmuştur. Sadece merkezi idare bütçesinden deprem için tahsis edilen ödenek 2023 yılında 960 milyar TL’dir.

2024 yılı başlangıç ödeneği ise 1 trilyon 28 milyar TL olmuştur. Bu ödenekler azalmakla birlikte, önümüzdeki yıl da devam edecektir. Bu büyük ilave yükün bütçe açıkları üzerinde oluşturduğu etki açıktır.

Geçen yıl bütçe açığımızın milli gelire oranı yüzde 5,2 olurken, deprem harcamaları hariç tutulduğunda bu açık yüzde 1,6 seviyesine gerilemektedir.

"Açığın önemli bir kısmı deprem harcamalarından kaynaklanmaktadır"

Bu yılın bütçesi hazırlanırken belirlenen yüzde 6,4 oranındaki açığın da önemli bir kısmı deprem bağlantılı harcamalardan kaynaklanmaktadır.

Kamuda tasarruf ve verimlilik paketi toplum olarak depremin yaralarını sarma konusunda milli dayanışma sergilediğimiz bir dönemde, deprem harcamalarından en küçük bir fedakarlık yapmadan kamu dengelerini sağlıklı bir zeminde sürdürme politikamızı yansıtmaktadır.

Bu vesileyle depremde kaybettiğimiz canlarımıza tekrar Allah’tan rahmet diliyor, bu zorlu süreçte depremzede kardeşlerimizin yanında olan kamu, özel kesim ve sivil toplumdan her bir kişi ve kuruluşa teşekkür ediyorum.

Ortaya koyduğumuz yeni paketimiz bir yandan deprem bağlantılı çalışmalara güç verirken, diğer yandan halkımızın temel sorun olarak gördüğü enflasyon konusunda yürüttüğümüz kararlı mücadeleye katkı sunmaktadır.

Enflasyon ile mücadelede para politikalarının yanı sıra maliye politikaları ve yapısal reformlar önem taşımaktadır. Orta Vadeli Programımız da bu temel çerçeve ile şekillendirilmiştir.

"Enflasyonda belirgin sonuçları ikinci yarısında göreceğiz"

Kamunun tasarruf yapması ve verimliliği artırması daha az bütçe açığına, daha az kamu borçlanmasına ve faiz yüküne, makro tasarruf oranımızın artmasına ve daha az cari açığa yol açacaktır. Talep yönlü katkısının yanı sıra, bitme aşamasına yakın projelere, sulama ve rekabet gücünü artırıcı altyapılara yoğunlaşan kamu yatırımları arz yönlü artışla da enflasyon ile mücadelemizi güçlendirici etkide bulunacaktır.

Orta vadeli programınızın enflasyonu düşürmeye yönelik politikalarının yıllık bazda belirgin sonuçlarını bu yılın ikinci yarısında görmeye başlayacağız. Gelecek yıl yüzde yirminin altında, 2026 yılında ise tek haneli enflasyona ulaşmaya kararlıyız. Geçmişte başardık, yine başaracağız.

Bunu sağlarken büyümeyi, istihdamı ve sosyal dengeleri azami oranda gözetmeye devam edeceğiz. Amacımız, istikrar içinde büyümek ve kalıcı sosyal refah artışı sağlamaktır.

Bu paket ve izleyen diğer çalışmalarımızla geçen yıl olduğu gibi bu yıl da bütçe açığının milli gelire oranını başlangıçta öngörülenin altında gerçekleştirmeyi planlıyoruz."

"Önceliğimiz enflasyonu tek hanelere düşürmek"

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıklamaları şöyle:

"En önemli önceliğimiz hayat pahalılığını bir sorun olmaktan çıkarmak. Enflasyonu düşük tek hanelere düşürmek. Refah için de düşük haneli enflasyon olmazsa olmazdır. Fiyat istikrarı bunun en önemli bileşenidir. Para politikası, gelirler, yapısal reformlar uyum içerisinde yürütülüyor. MB enflasyonu düşürmek için para politikasında sıkılaştırma dahil kendi alanındaki tedbirleri alıyor. 

Deprem yaralarını sardığımız dönemde harcamaları disiplin altına alıyoruz. Tabi ki bugüne kadar tasarruf yapılmadı değil. Geçen sene aldığımız tedbirlerle bütçe açığını tedbir alınmasaydı 9-10'lara çıkacak açığı yüzde 5 gibi daha makul düzeye çekebildik. AK Parti hükümetlerinin en önemli özelliklerinden biri mali disiplindir. 20 yıllık performansa baktığınız zaman mali disiplinin AK Parti'nin önemli özelliği olduğu ortaya çıkacaktır.

Bu açıklayacağımız ilk paket değil son paket de olmayacak. Bugünkü tedbir setini geçmişteki uygulamalardan farklı kılan 3 husus var. Birincisi OVP'ye uygun olarak kamuda verimliliği artırarak tasarrufu amaçlıyoruz. İkinci olarak, çok güçlü izleme, denetleme, raporlama ve yaptırım modelini hayata geçiriyoruz. Tedbirler tüm kamuyu kapsayacak şekilde uygulanacaktır. Merkezi, mahalli, kamu iktisadi teşebbüsleri tedbir paketinin kapsamındadır.

Mali disiplin niye önemlidir? Kalıcı fiyat istikrarı için önemli destek mekanizması olarak görüyoruz. Burada doğal afetlere kaynak ayırmak sadece bugün yaralarını sarmaya çalıştığımız deprem felaketi için değil, gelecekte olacak afetler için de mali alanımızın olması lazım."

Düşük risk primiyle uluslararası piyasalardan uygun maliyetli borçlanmak için mali disiplin gereklidir. Borçlanma demek gelecek nesillerin yükümlülük altına girmesi demek. Burada bizim yaklaşımımız mali disiplini sağlayarak dengeleri sağlamlaştırmak istiyoruz. Kamuda harcama kontrolü ve tasarruf üzerinden dezenflasyona destek vereceğiz. Kamu maliyesi alanında önümüzdeki dönemde birçok alanda reform yapacağız ve sizlerle paylaşacağız.

Harcama tedbirlerimizin üç tane temel ekseni var. Kamuda tasarruf, bütçe harcamalarında disiplin, kamu yatırımlarında verimliliktir. Burada kamu tasarruf alanlarına baktığımız zaman 8 öncelikli alana yoğunlaşıyoruz.

Kamuda etkinlik ve verimlilik

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, açıklanan tasarruf ve verimlilik paketinin ilk çalışma olduğunu, yeni paketlerin hazırlandıkça uygulamaya alınacağını kaydetti. Şimşek yeni düzenleme alanlarının Kamu İhale Reformu, KİT’lerin yönetişimi, vergi adaleti ile kayıtdışılıkla mücadele alanlarında olacağını bildirdi.

Şimşek, bütün çalışmaların kamuda harcama disiplini, kamu maliyesinin dezenflasyonla mücadeleye desteği yanında kamu maliyesinin etkinlik ve verimliliğin artırılması, kalıcı refaha katkı amaçlarının öne çıktığını kaydetti.

İzleme ve yaptırım öngörülüyor

Hazırlanan paketin, izleme, raporlama ve yaptırımı içermesi nedeniyle diğer paketlerden ayrıldığı kaydedildi. Bu kapsamda, Hazine ve Maliye Bakanlığı Tasarruf Tedbirleri Bilgi Sistemi oluşturacak. Bunun yanında Taşıt Filo Sistemini de kullanarak harcamaları izleyecek. Her idare veri girişi ve raporlama ile iş ve işlemlerini bildirecek. Hazine ve Maliye Bakanlığı, izleme, denetim ve raporlamaya dayalı olarak süreci yönetecek.

Tedbirlere uyulmaması halinde, Cumhurbaşkanlığı ve ilgili kurumlar, idari yaptırım uygulayacak, para cezası verebilecek. Para cezası ve idari yaptırımlar için yasal düzenleme yapılacağı belirtiliyor.

Çifte maaşa sınırlama, yatırımlarda kesinti, taşıt ve demirbaş alımına 3 yıl yasak
Tasarruf, harcama disiplini ve yatırımlarda verimlilik olmak üzere 3 alanda başlıklandırılan, Mehmet Şimşek tarafından açıklanan paketin temel unsurları şöyle:

HARCAMA DİSİPLİNİ

-Deprem hariç, mal ve hizmet alımı ödeneklerinin yüzde 10’u, yatırım ödeneklerinin yüzde 15’i kesildi.

-Tek seferlik gelirlere dayalı olarak, kalıcı harcama programları başlatılamayacak.

-Kamu kurumları bütçe ödeneğine göre yatırım projelerini ilerletebilecek.

-Merkezi yönetim ve il özel idareleri, hakediş düzenlenmeden ödeme yapmayacak.

-2024 yılında harcamalar gözden geçirilip analiz yapıldıktan sonra, 2025’ten itibaren verimsiz harcamalara son verilecek.

Kamu Yatırımları

-Projeler incelenerek, proje bazlı olarak yatırımlar önceliklendirilecek. Bu kapsamdaki çalışmalarda fiziki ilerlemesi yüzde 75’in üzerinde olanlar ile deprem riski nedeniyle gerekli olanlar, 6 Şubat depremleri sonrası planlananlar ile tarımsal sulama başta olmak üzere, gıda, yeşil ve sayısal dönüşüm ile OSB-liman demiryolu bağlantı projeleri öncelikli olarak belirlenecek.

-Zorunlu haller dışında yeni proje kabul edilmeyecek.

Taşıt yönetimi, bina yönetimi, kamu istihdamı, idari yapılanma, yurtdışı teşkilat, yurtdışı geçici görevlendirme, enerji ve atık, haberleşme-iletişim ve diğer cari olmak üzere tasarruf önlemleri hayata geçirilcek.

 Taşıt Yönetimi

-Kamu Filo Yönetim Sistemi ile kullanıma ve araç sayısına standart getirilecek. Uzun vadede kamu filosunun ortak kullanımı amaçlanıyor.

-Ambulans, savunma gibi alanlar hariç, 3 yıl süreyle yeni araç satınalma ve kiralama yapılmayacak.

-Bütçe dışı kaynaklardan, vakıflardan diğer ilgili kurumlardan taşıt kullanımı izne tabi olacak,

-Kanunla verilen izinler hariç yabancı menşeli araç kullanımı yasaklanacak. Mevcut sözleşmeler sonuçlanıncaya kadar devam edecek.

-İhtiyaç fazlası olan veya ekonomik ömrünü tamamlayan araçlar Özelleştirme İdaresi tarafından tasfiye edilecek.

-Savunma ve güvenlik hariç, toplu taşıma olan yerlerde kamuda servis sözleşmeleri bitiminde sonlandırılacak.

 Kamu Bina Yönetimi

-Deprem riski olanlar dışında yeni hizmet binası alımı, yapımı 3 yıl süreyle durduruldu

-Kamu yerleşkelerinde getirilen kişi başına metrekare standardı uygulanacak

-Mevcut binalar analiz edilerek kurumlar arası kullanıma açılacak

-Yeni bina kiralaması yapılmayacak, mevcut kiralamalar bir takvim oluşturularak sonlandırılacak.

-Doğal afet ve güvenlik ihtiyacı hariç yeni lojman ve sosyal tesis alımı, yapımı, kiralanması süresiz olarak durduruldu.

-Savunma ve güvenlik hariç, mevcut sosyal tesislerin ekonomiye kazandırılacak.

-Lojman kira ve sosyal tesis ücretleri rayiç bedellere göre gözden geçirilecek

Kamu Maaş ve Ücret Tedbirleri

-Kamu çalşanlarının aldığı yönetim kurulu ücretlerine sınırlama getirilecek. Mevcut kanuna göre 1 yerden ücret alabiliyor. Ayrıca, yönetim Kurulu üyeliğinden alınabilecek ücretlere üst sınır getirilecek. Devletin payından kaynaklı bazı kuruluşlarda görev yapanların belirlenecek sınırı aşan ücretleri bütçeye alınacak.

-Kamuda yeni personel alımı 3 yıl boyunca emekli olan kişi sayısıyla sınırlanacak.

-Toplam açıktan atama izin sayıları Bütçe Kanununda yazılacak.

-Destek personeli sayısı zamana yayılarak azaltılacak.

-Kamuda esnek ve uzaktan çalışma modellerinin geliştirilecek

 İdari Yapılanmada Etkinlik

-Yeni kamu kurum ve kuruluşlarının oluşturulmasıyla sonuçlanabilen idari genişlemeler sınırlanacak, uygun olanlarda görev tanımları yeniden yapılarak ihtiyaç giderilecek.

-Kamu idarelerinde yine görev tanımları kullanılarak, aynı konularda çalışabilecek, mükerrer yapılanmalar önlenecek.

-Bakanlıkların yurt dışı teşkilatları tasarruf ve verimlilik odaklı olarak yeniden yapılandırılacak

-Tüm taşra teşkilatı, bölge ve il bazında etkinlik esasıyla gözden geçirilecek.

Hizmet İçi Eğitim ve Yurt Dışı Görevlendirme

-Hizmet içi eğitim, toplantı vb. her türlü faaliyet kamu tesislerinde yapılacak

-Yurt dışı geçici görevlendirmeler sınırlanacak, asgari düzeyde tutulacak. Yurt dışı geçici görev harcı, başlangıç ödeneğini aşamayacak, bu kaleme ödenek aktarımı yapılamayacak.

Enerji ve Atık Yönetimi

-Sokak ve cadde ışıklandırmasında LED lambalara dönüş hızlandırılacak. Bu kalemde tasarruf imkanının büyüklüğüne yönelik olarak Mehmet Şimşek, sokak ve cadde aydınlatmasının 2024 bütçesinde 34 milyar TL olarak öngörüldüğünü hatırlattı.

-Kamu bina ve tesislerinde enerji verimliğini artıran uygulamalar geliştirilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılması sağlanacak.

-Ekonomik değeri olan atıkların, bedeli karşılığında her yıl değerlendirilmesi zorunlu hale getirilecek.

-Kamuda enerji verimliliği artırılacak, yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı ve diğer adımlarla tasarruf artırılacak.

Haberleşme ve İletişim

-Kamuda e-yazışma sistemine geçişin tamamlanacak.

-Elektronik tebligat sistemi kullanılacak.

-Kamusal arşivler elektronik ortamda tutulacak

-Kurumsal yayın ve raporlar ile tanıtım araçları vb. dokümanlar baskılı değil, elektronik ortamda yapılacak.

Diğer Cari Harcamalar

-2024 bütçesindeki temsil ve tanıtma ödeneklerinin yüzde 25’i kesilecek, devam eden yılların bütçesi yapılırken, kesilen ödenek sonrası oluşan tutar baz alınacak.

-Uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hariç; gezi, kokteyl, yemek vb. faaliyet düzenlenmeyecek

-Ajanda, takvim, plaket, eşantiyon türü hediyelerin verilmesi yasaklanacak.

-Zorunlu haller hariç, oda düzenlemesi vb. dahil demirbaş alımlarının 3 yıl süreyle durdurulacak.

-Makina ve teçhizat ekonomik ömrü tamamlanmadan elden çıkarılamayacak.

-Kamu alımlarının istisnalar dışında, DMO aracılığıyla yapılması esas kural olacak.