Pandemi yarattı: Artık herkes prekarya

“Çalışan yoksullar” ya da “güvencesiz işçiler” dünyada yeni bir kavramla ifade ediliyor. Prekarya... Dünyada bu kavramı ortaya atan Guy Standing’e göre esnek ve güvencesiz çalışma yeni dönemin mayını.

Geçen ay bir banka call center’ını kapattı, bine yakın genç evden çalışmaya geçti. Yabancı bir çeviri ajansı Türkiye’deki ofisini tamamen kapattı, çalışanlar bundan sonra hep evden çalışacak. Akaryakıt bayilerinde artık temassız pompalar var ve 90 bin çalışanın işi tehlikede. 

İşsizlik tüm dünyayı kasıp kavuruyor. Dünyada küreselleşmenin başından itibaren yaşanan dönüşüm, pandemi süreciyle birlikte fırtınaya dönüştü. Bir zamanlar hayal olan uzaktan çalışma artık bir gerçek. “Güvencesiz çalışan” ya da “çalışan yoksullar” gibi yeni tanımları kapsayan bir kavram tartışılıyor artık. “Prekarya...” Dünya gündemine “Yeni Gelişen Tehlikeli Bir Sınıf; Prekarya” adlı kitapla geldi bu kavram. 

Yazarı ekonomist Dr. Guy Standing geçen hafta online bir toplantıda “Vatandaşlık Temel Geliri Araştırma Geliştirme Kültür ve Yayma Derneği”nin misafiri oldu. Aynı zamanda “Temel Gelir Dünya 0.2333 Ağı”nın kurucusu olan Standing, prekaryayı alabildiğine “esnekleşmiş” bir istihdam rejiminde sürekli değişen işlerde, adeta hep geçici bir statüde çalışanlar olarak tanımlıyor. 

Pandemi ile birlikte çalışanların bile güvencesizleştirildiği bir ortamda yapılan toplantıda Standing, gerek gelişmiş gerekse yükselen piyasa ekonomilerindeki milyonlarca insanın prekaryaya dahil olduğunu söylüyor ve şöyle konuşuyor:

- İşgücü piyasasında artık daha çok insan kredi kartı alamayan, taksitli alışveriş yapamayan, uzun vadeli, hatta orta vadeli plan yapamayan hale geldi. 

- Bu yüzden psikolojik rahatsızlıklar yaşayan, gitgide ümitsizleşen, geleceğe yönelik herhangi bir güvencesi olmayan, toparlama kabiliyetini de kaybeden bireyler artıyor.

Jale Özgentürk/Dünya