Personele az verip kendilerine zam yaptılar

Paramedya'dan Doç.Dr. Soner Gökten'in yazısından alıntı

Türkiye’nin en büyük 6 özel bankasının 3. Çeyrek finansalları üzerinden analizime devam ediyorum.

Sırada üst yönetime (kilit personele) yapılan ödemeler var.

Yasal olarak TMS 24 uyarınca, kilit yönetici personele yapılan ödemelerin ismen ve detaylarıyla açıklanması gerekirken, anlaşılan ne Bankalar ne de Bağımsız Denetim Kuruluşları yasal çerçeveyi umursamıyorlar.

Ve gene ne ‘Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu’ndan-BDDK’ ne de ‘Kamu Gözetimi Kurumu’ndan-KGK’ bu konuda herhangi bir duyulan veya görülen müdahale yok.

Dolayısıyla Bankalar ve o çok meşhur markaların ardına sığınan Bağımsız Denetim Kuruluşları, yoğurdu diledikleri şekilde yemeye ve sadece üst yönetime yapılan ödemelerin toplam tutarını açıklamakla yetinmeye devam ediyorlar.

Efendim, Üst yönetime yapılan ödemeleri etkin şekilde yorumlayabilmeniz için öncelikle sizlere Eylül 2023 itibariyle Aktif Büyüklüklerine Göre Özel Bankalar Sıralamasını sunuyorum.
Tablo aşağıda.

(Not: Uğraşmayayım diye TBB’nin web sitesine girdim. Lakin 16.11.2023 tarihi itibariyle gördüm ki, halen aktif büyüklük sıralamasına ait tüm veriler indirdiğim Excel dokümanına girilmemiş. Fotoğrafını yazı ekine bırakıyorum. Kanaatimce, finans piyasası bankacılık bazlı olan Türkiye’nin Bankalar Birliği’nin bu tür veri girişlerinde daha hassas olması lazım. Nitekim tabloyu ben kendim hazırladım.)

Şimdi gelelim tutar bazında 2023 9 aylık finansallar itibariyle üst yönetimlere yapılan ödemelere.

Grafik aşağıda.

Üst Yönetime Yapılan Ödemeler

İlk dikkat çekici nokta, aktif büyüklüğü ve şube sayısı olarak sondan iki sırayı paylaşan QNB Finansbank ve Denizbank’ın, üst yönetimlerine en yüksek tutarı ödeyen bankalar olması.

Ayrıca, QNB Finansbank, üst yönetimine en yakın rakibi Denizbank’tan yaklaşık 90 milyon TL daha fazla ödeme yapmış. Velhasıl bir önceki yılda da rekor gene QNB Finansbank’ın elindeymiş.

Üst yönetim ödemelerinde son iki sırayı ise İş Bankası ve Yapı Kredi paylaşıyor.

Gelelim, bir önceki yılın aynı dönemine göre üst yönetime sağlanan faydalardaki yani yapılan ödemelerdeki artış oranına.
Grafik aşağıda.

İlgili dönem için TÜİK enflasyon oranı %61,53.

Öncelikle belirtelim ki, Garanti Bankası hariç tüm bankalar üst yönetimine enflasyonun üzerinde ZAM YAPMIŞLAR. Yani üst yönetimlerinin satın alma gücünü TÜİK enflasyonuna karşı korumuşlar hatta reel olarak artırmışlar.

14 Kasım 2023 tarihli Kul Hakkı Oranı analizimde, 2023 9 aylık finansallara göre elde ettiği toplam gelire göre personeline en az pay veren iki banka Akbank ve Yapı Kredi olmuştu. Ayrıca bu bankalar kul hakkı oranlarını bir önceki döneme göre sırasıyla %68,42 ve %31,04 düzeyinde artırmışlardı.

İşte bu iki bankanın üst yönetimlerine yaptıkları ZAM, Yapı Kredi’de %167,16 ve Akbank’ta %166,27 olmuş. Kısaca çalışanlara yapılanın çok üzerinde.

Yapı ve Kredi Bankası için bir parantez açmak gerekiyor. Şöyle ki, 2022/9 aylık finansallar itibariyle Yapı ve Kredi Bankası üst yönetiminin diğer bankalarla mukayese edildiğinde sektörün son derece altında ödeme aldıkları gerçeği net olarak görülüyor. Belli ki, 2023 9 aylıklar itibariyle Yapı kredi üst yönetim ödemelerine bir düzeltme yapılmış.
Lakin burada şu soru ortaya çıkıyor: Üst yönetime yapılan düzeltme neden personele yapılmadı?

Sonuç ise net, personeline vermede son sıralardan kurtulamayan Akbank ve Yapı Kredi, üst yönetime zamda liderliği kimseye bırakmamış!

Ve gene, ek bir küçük parantez İş Bankası’na…

Kul Hakkı Oranı en yüksek, Personel Kaldıraç Oranı en düşük olan İş Bankası; Türkiye’nin aktif büyüklüğü, şube sayısı ve çalışan sayısında en büyük özel bankası olmasına karşın üst yönetimine sektöre göre mukayeseli olarak son derece mütevazi sayılabilecek bir ödeme yapıyor. Ne söyleyebilirim, helal olsun!

Sevgi ve vicdanla kalın.
Doç. Dr. Soner GÖKTEN